پیش از بررسی کتاب حکمرانی مطلوب در نظام حقوق مالیاتی ایران باید اشاره کرد که مسئله مالیات و ضمانت اجرای مالیات ستانی یکی از مهم‌ترین وظایف و در عین حال دغدغه‌های حکومت‌ها از دیرباز تاکنون بوده است .میزان مالیات و نحوه اخذ آن در تاریخ سیاسی دولت‌ها و ملت‌ها اثرگذار بوده است و بسیاری از انقلاب‌ها چون انقلاب کبیر فرانسه در نتیجه نارضایتی مردم از میزان مالیات و فشاری که عمال حکومت بر توده‌های بی‌دفاع برای گرفتن مالیات وارد می‌کردند رخ داده است .

حتی نقش خراج در انقلاب مشروطه ایران بسیار پررنگ است و بخش زیادی از نارضایتی افراد جامعه ناشی از عدم توان خراج‌پردازی بود به نحوی که در کتب تاریخی گزارش شده است در نقاطی از کشور مردم فرزندان خود را به بیگانگان می‌فروختند تا بتوانند خراج گزاف حاکمان را بپردازند .این وظیفه خطیر در طول تاریخ تا به امروز ادامه پیدا کرده است و هنوز هم می‌توان مسئله مالیات را مهم‌ترین رکن حاکمیت دانست.

امروزه مسئله رابطه مالیات و دموکراسی هم مطرح شده است .به نحوی که می‌توان گفت که مشروعیت یک نظام سیاسی با سیاست‌های مالیاتی آن نظام گره خورده است با این توضیح که هرچه مشروعیت و مقبولیت نظام سیاسی بیشتر باشد رضایت مردم از پرداخت مالیات نیز بیشتر چرا که در نظام‌های سیاسی دموکراتیک ،مردم حکومت را در خدمت منافع ملی و تامین نظم و امنیت خود می‌دانند و مالیات را به قول معروف نوعی پول زور نمی‌دانند بلکه آن عمل را خدمت به جامعه و نسل های فعلی و آینده کشور خود می دانند.

این رابطه در حکومت‌های اقتدارگرا معکوس است و میزان فرار مالیاتی در این نوع کشورها بسیار بالاتر از حکومت‌های دموکراتیک است چرا که شهروندان این نوع نظام‌های سیاسی پرداخت مالیات را نوعی خدمت به سیاست‌های حکومت توتالیتر می‌دانند و به دلیل تضاد عمیق دولت و ملت در این نوع حکومت ها، مردم حس علقه و وابستگی اندکی نسبت به حکومت دارند و طبیعی است که از پرداخت مالیات به لطایف الحیل بگریزند. در واقع در این کشورها منافع ملی از منافع حاکمیت تفکیک گردیده اند و لزوما منافع حاکمیت معادل منافع ملی نیست.

در خصوص حکمرانی مطلوب در نظام حقوق مالیاتی ایران باید اشاره شود که صرف نظر از این مباحث نظری و تئوری در حکمرانی مطلوب در نظام حقوق مالیاتی ایران که در جای خود واجد اهمیت است می‌توان گفت در هر نظام سیاسی بدون وجود ضمانت اجرایی محکم و موثر نمی‌توان به اجرای قانون امیدوار بود چرا که تفاوت قانون با سایر هنجارهای اجتماعی مثل اخلاق و مذهب در وجود ضمانت اجراهای حکومتی آن است بنابراین در دموکرات‌ترین حکومت‌ها نیز در صورتی که قانون ضمانت اجرای روشن و محکمی نداشته باشد مردم از اطاعت قانون شانه خالی می‌کنند چرا که اجرای قوانین فرهنگی و اخلاقی نیست و شهروندان بیشتر به دلیل ترس از ضمانت اجراهای قوانین به آنها تن می‌دهند.

یکی از مهمترین مسائل مطروحه در مبحث نظام حقوق مالیاتی ایران،ضمانت اجراهای مالیات ستانی است که در صورتی که در نظام حقوقی این ضمانت اجراها مناسب نباشد قطعاً وصول مالیات با شکست مواجه می‌شود. ضمانت اجرای مناسب نیز لزوماً با ضمانت اجراهای خشن و بسیار شدید یکسان نیست .امروزه تجربه تاریخی بشر ،ثابت نموده که کیفرهای سنگین و خشن در بسیاری از موارد نتیجه معکوس به دنبال داشته است. منظور از ضمانت اجراهای مناسب آن دسته از ضمانت اجراهایی است که بتوانند در عین معقول و منطقی بودن، منجر به اجرای قانون که در اینجا همان وصول درآمدهای مالیاتی است بشود.

امروزه دنیای دیجیتال و فناوری اطلاعات به کمک نهادهای حکومتی آمده و مهمترین ابزار در وصول درآمدهای مالیاتی استفاده از فن آوری در این حوزه است.

در واقع امروزه وجود و کاربست فناوری‌های نوین اطلاعات و استفاده از کلان داده‌ها ،حکومت‌ها را بی‌نیاز از ضمانت اجراهای خشن کلاسیک نموده است .می‌توان گفت که بهبود فرایندهای اخذ مالیات در کشور الکترونیک شدن فعالیت‌های مالی است و در صورتی که شعار دولت الکترونیک به درستی محقق شود بدون هرگونه خشونت ورزی مالیات شهروندان دریافت و هیچ فردی امکان فرار از پرداخت مالیات پیدا نخواهد کرد.

موضوع کتاب حکمرانی مطلوب در نظام حقوق مالیاتی ایران که ضمانت اجراهای مالیات ستانی می‌باشد حاصل تجربیات بسیار ارزنده نگارنده است.